Мемлекет басшысы Дубайда өткен Бүкіләлемдік климаттық саммитте сөз сөйледі
2023 жылдың 1 желтоқсаны
Дубай, БАӘ
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Дубайда БҰҰ-ның климаттың өзгеруі жөніндегі конференциясы аясында өтіп жатқан Дүниежүзілік климаттық саммитте сөз сөйледі.
Қазақстан басшысы өз сөзінде бүгінде әлем халқының жартысы климаттың өзгеруіне өте тәуелді аймақтарда тұратынын атап өтті.
– Шағын аралдық дамушы мемлекеттер, теңізге шыға алмайтын дамушы елдер және аз дамыған елдер тәуекелге көбірек ұшырайды. Тұрақты геосаяси тұрақсыздық пен энергетикалық қауіпсіздік климаттық күн тәртібіне назар аударуды қиындатады, деді ол.
Қасым-Жомарт Тоқаев БҰҰ-ның болашақ ұрпақтар үшін қоршаған ортаны сақтауға бағытталған нақты іс-қимылдар туралы үндеуін қолдап, Қазақстан аймақтағы Париж келісімін ратификациялаған және 2060 жылға дейінгі көміртекті бейтараптық стратегиясын қабылдаған бірінші мемлекет болғанын ерекше атап өтті.
Оның айтуынша, Қазақстанда қабылданған Экологиялық кодекс ұлттық экономиканың барлық дерлік секторында жасыл технологияларды жан-жақты бейімдеуге ықпал етеді.
– Елімізде жел және күн энергетикасын дамыту, сондай-ақ «жасыл» сутегін өндіру үшін орасан зор әлеует бар. Біз осы әлеуетті ашу үшін серіктестерімізбен тығыз жұмыс істеуді жалғастырамыз. Дүние жүзіндегі жеткізудің 43 пайызын құрайтын жетекші уран экспорттаушысы ретінде біз жаһандық ауқымда нөлдік көміртекті электр энергиясын өндіруде маңызды рөл атқарамыз», – деді Мемлекет басшысы.
Қасым-Жомарт Тоқаевтың айтуынша, алдағы онжылдықтарда әлемде көміртексіздену кезінде маңызды пайдалы қазбалар, оның ішінде сирек кездесетін жер таптырмайтын болады. Осыған байланысты Мемлекет басшысы Қазақстанның өтпелі кезеңдегі осындай пайдалы қазбалардың негізгі жеткізушісі болуға дайын екенін мәлімдеді.
Сондай-ақ, ол біздің еліміздің жеке «жасыл» бастамаларды белсенді түрде қолдайтынын айтып, қоршаған ортаны қорғауға үлес қосып, пластик қалдықтарынан арылу жобаларымен жұмыс істеп жатқан Қазақстан пластик қауымдастығын мысалға келтірді.
Мемлекет басшысы метан шығарындыларын азайту жаһандық жылыну қарқынын бәсеңдетудің ең жылдам жолы екенін еске салды. Осыған байланысты ол Қазақстанның метан шығарындыларын азайту жөніндегі жаһандық міндеттемеге қосылу туралы шешімін жариялады.
Сонымен қатар, Мемлекет басшысы Қазақстанның өңіріміздегі елдердегі ауқымды көмір мәселесін елімізде «Әділ энергияға көшу жолындағы серіктестік» бағдарламасын жүзеге асыру арқылы шешуге деген ұмтылысын хабардар етіп, достары мен серіктестерін бұл мәселеде Қазақстанды қолдауға шақырды.
«Кеңірек айтқанда, біз халықаралық қауымдастық климатты қаржыландыруды арттыруға өз міндеттемелерін арттырады деп үміттенеміз. Бірақ қаржыландыру бірінші кедергі ғана. 2050 жылға қарай жаһандық температураның 1,5 градусқа дейін көтерілуін сәтті шектесек те, Орталық Азия елдері әлі де температураның 2,5 градусқа дейін көтерілуіне тап болады. Бұл су тапшылығына, қатты аптап ыстыққа, шөлейттенуге және төтенше гидрологиялық құбылыстарға әкеледі, – дейді Мемлекет басшысы.
Осы тұрғыда Қасым-Жомарт Тоқаев халықаралық қауымдастықты бір кездері әлемдегі төртінші ішкі су қоймасы болған Аралды құтқару халықаралық қорын қолдауға көбірек қаражат бөлуге шақырды.
– Қазақстан келесі жылы Қорға төрағалық етеді және бұл мәселені шешуге барлық серіктестерді тартады деп үміттенеді. Сонымен қатар, біз Франциямен бірге БҰҰ Бас Ассамблеясының кезекті сессиясы аясындағы бірінші тақырыптық «Бір су» саммитіне тең төрағалық етуімізге қуаныштымыз. Осы аптада өткен COP 28 сәтті нәтижелеріне сүйене отырып, мен қатысушы мемлекеттерді 2024 жылғы маусымда өтетін Астана халықаралық форумына шақырамын. Форум COP 29 алдында климатқа қатысты өзекті мәселелер бойынша бағытталған ынтымақтастықты жалғастыру үшін диалог алаңы бола алады. Орталық Азиядағы климаттық іс-қимылға серпін беру үшін біз сондай-ақ 2026 жылы Қазақстанда аймақтық климаттық саммитті шақыру туралы шешім қабылдадық. БҰҰ, деп атап өтті Қазақстан Президенті.
Қасым-Жомарт Тоқаев өз сөзін қорытындылай келе, төтенше климаттық дағдарыс – бұл жаһандық ден қоюды қажет ететін жаһандық дағдарыс, тек ұжымдық әрекет пен ынтымақтастық қана климаттық дағдарысты шешуге көмектесетінін айтты.
Сондай-ақ саммитте 40-тан астам мемлекеттің көшбасшылары, халықаралық және өңірлік ұйымдардың басшылары сөз сөйледі.