Байланыс пен интернетті монополиясыздандыру: шындық па әлде миф пе?
(Байланыс және цифрландыру ұлттық қауымдастығы дайындаған)
28.05.2022
Соңғы кездері Қазақстанда телекоммуникация саласын монополиясыздандыру, бәсекелестікті дамыту және жаңа инвесторларды тарту туралы көп айтылып жүр. Елде тіпті арнайы комиссия құрылды, оның міндеті монополияға қарсы күрестің жаңа әдістерін ұсыну болып табылады. Жаңа комиссия бірнеше отырыс өткізді, онда барлық нарық қатысушылары «түсіндірді», оның бірінде «Қазақтелеком» әсіресе «түсіндірді».
Еске салайық, бүгінде Интернетке қол жеткізу қызметтері тіркелген және сымсыз байланыс технологиялары арқылы жүзеге асырылады. Қолжетімділігін, құнын және сапа параметрлерін ескере отырып, Интернетке қол жеткізу қызметтері нарығы екі негізгі түрге бөлінеді: тіркелген (сымды) Интернет және сымсыз Интернет.
Соңғы отырыстардың бірінде Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі баяндама жасады.
Б.Мусин. Басқарма басшысы телекоммуникация саласын монополиясыздандыру бойынша бірқатар ұйымдастырушылық және заңнамалық шараларды атап өтті.
Еліміздегі тіркелген және ұялы байланыстың алатын үлесі туралы мәселе қаралды. Атап айтқанда, «Қазақтелеком» АҚ тіркелген байланыс нарығында 80 пайыздан астам және ұялы байланыс нарығында 60 пайыздан астам үлесі бар телекоммуникация қызметтері нарығында монополист болып табылатыны атап өтілді. Б.Мусин атап өткендей, телекоммуникациялар нарығындағы елеулі позиция «Қазақтелеком» АҚ компаниялар тобына басқа да байланысты нарықтарда айтарлықтай үлес алуға мүмкіндік берді.
Қазір, өзіңіз білетіндей, ұялы байланыс нарығында келесі қызметтер көрсетіледі:
– «Kcell» АҚ («Kcell» және «Activ» сауда белгілерімен),
– «Mobile Telecom – Service» ЖШС («Tele2» және «Altel» сауда белгілерімен),
– «КаР-Тел» ЖШС («Beeline» және «IZI» сауда белгілерімен).
«Кселл» АҚ мен «Мобайл Телеком-Сервис» ЖШС-і «Қазақтелекомға» тиесілі екенін ескерсек, Қазақстанның ұялы байланыс нарығында осының барлығында алуан түрлі пайдалы «белгілерге» ие болған екі нақты компания ғана ұсынылған екен. уақыт.
Бұл компаниялардың барлығында осындай қызметтерді көрсетуге тиісті лицензиялары бар, олар бір уақытта Радиожиілік жөніндегі ведомствоаралық комиссияның шешімімен берілген.
Айтпақшы, бұл комиссия жақында Үкіметтің 2022 жылғы 29 сәуірдегі қаулысымен жұмысын тоқтатты, оны да Үкімет басшысы басқарды. Бұл комиссияның осы жылдар бойы немен айналысқаны белгісіз, өйткені, біздің ақпаратымыз бойынша, соңғы рет 4G форматы үшін радиожиіліктерді тарату кезінде кездескен, дегенмен осы уақыт ішінде болғысы келетіндер болған. осы саланың толыққанды қатысушылары, өйткені бұл бағыт өте тиімді, келесі сандар көрсетілген.
Жалпы, 2021 жылы қазақстандық байланыс операторлары 1,12 трлн теңгеден астам табыс тапты және телекоммуникация нарығының көлемі, деп хабарлайды Ұлттық бюро. өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 12,9%-ға өсті. Байланыс операторлары интернет қызметтері мен ұялы байланыс қызметтерінен тиісінше 405,1 млрд теңге (2020 жылмен салыстырғанда 20,1%-ға көп) және 251,1 млрд теңге (2020 жылға қарағанда 7,2%-ға көп) табыс тапты.
2022 жылғы қаңтар-наурызда 253,4 млрд теңгенің байланыс қызметтері көрсетілді, бұл салыстырмалы бағамен 2021 жылғы қаңтар-наурызбен салыстырғанда 6,4%-ға артық. Сондай-ақ интернет пен ұялы байланыс қызметтерінен 104,6 млрд теңге (11,5%-ға көп) және 59,6 млрд теңге (0,4%-ға аз) түсті.
Мысалы, «Кселл» АҚ 2022 жылдың 1 тоқсанында рекордтық табыс алды, сонымен қатар өзінің жалпы маржасын 33%-дан 36%-ға дейін ұлғайтты, бұл таза пайдаға оң әсер етті.
Осылайша, таза сату көлемі 50,9 млрд теңгені (+15,6%) құрады. Қызметтерді сатудан түскен кіріс – 39,8 млрд теңге (+11,2%). EBITDA, қайталанбайтын шығындарды есепке алмағанда, 21,6 млрд теңгені (11,6%) құрады. EBITDA маржасы 42,6% (44,1) құрады. Ұзақ мерзімді шығыстарды есептемегенде операциялық пайда 14,3 млрд теңгені (+21,9%) құрады. Таза қаржыландыру шығындары – 1,7 млрд теңге (-22,4%). Бұл ретте таза пайда 9,2 млрд теңгені (29,1%) құрады.
Егер басқа компаниялар ашық болса, олар үшін де оң көрсеткіштерді көре аламыз деп ойлаймыз.
Байланыс және цифрландыру ұлттық қауымдастығы саланың өзін және бәсекелестікті дамытуға жауапты тиісті мемлекеттік органдардың бастамаларына түсініктеме түрінде арнайы ұсыныстар дайындады, оны келесі нөмірімізден оқи аласыздар.